Yeni doğan bebeklerde sarılığa ne iyi gelir
Yeni doğan birçok bebekte görülen bir hastalık olan yeni doğan sarılığı bebeğin kanında çok fazla miktarda bilirubin birikmesi nedeniyle cilt ve göz aklarının sararması şeklinde meydana gelen hastalığa verilen addır.
Doğumdan sonra ilk haftada her bebeğin kanında az ya da çok miktarda mutlaka bilirubin miktarında artış gözlenmektedir.
Yeni doğan sarılığı normal doğum sonrası olan bebeklerin %60’ında görülürken erken doğan bebeklerin ise %80’inde görülmektedir. Bu bebeklerin doğumdan sonra karşılaşmış olduğu ilk sıkıntılardan biri olmaktadır.
Yeni Doğan Sarılığının Bebeklerde Görülmesine Etken Olan Faktörler
Yeni doğan sarılığı görülen bebeklerde bu hastalığın görülmesinde etken olan faktörler bulunmaktadır. Yeni doğan sarılığının bebeklerde görülmesinde etken fiziksel olabilmektedir. Yeni doğmuş bebeklerdeki alyuvarların aşırı hızlı bir şekilde ve aşırı miktarda parçalanması bebeklerde sarılık görülmesine yol açmaktadır. Bunun yanında bebeğin karaciğerinin, kanındaki aşırı miktardaki bilirubin oluşumunu işleyecek kapasiteye sahip olmaması da bebeklerde yeni doğan sarılığının görünmesinde etkili olan diğer bir fiziksel etkendir.
Bebeklerde yeni doğan sarılığının görülmesinin diğer nedenleri ise kalıtsal hastalıklar, bazı ilaçların yüksek doz uygulanması, anne karnında bebeğin geçirdiği hastalıklar, hepatit, safra yolunu tıkayan hastalıklar, anne sütüne bağlı sarılık, diyabetik anne çocuğu, annedeki diyabet hastalığı ve bebeğin doğumdan sonra çok kilo kaybetmesidir.
Yeni Doğan Sarılığının Belirtileri
Yeni doğan sarılığının belirtileri bebeklerde sıklıkla doğumun ikici veya üçüncü günü başlamaktadır. Yeni doğan sarılığı bebeklerde görülmeye başladığı zaman sararma ilk olarak yüzde ardından boyun ve karın bölgesinde son olarak da bacaklara yayılmaktadır. Yeni doğan sarılığı görülen bebeklerin genellikle göz akları da sararmıştır.
Bebeklerde Yeni Doğan Sarılığının Tespitinde İzlenen Yollar
Aileler yeni doğan çocuğunun sarılık olup olmadığını anlayabilmeleri için çok iyi gözem yapmaları gerekmektedir. Özellikle koyu renkli çocuk sahibi olan kişilerin buna dikkat etmeleri bir zarurettir. Çünkü koyu renkli çocuklarda sarılığın belirtilerini görebilmek zordur.
Koyu renkli çocuklarınsa sarılık olup olmadığını belirlemek ya da sarılık durumundan şüpheye düşüldüğü zaman bundan emin olmak için yapmaları gereken çok basit bir yöntem bulunmaktadır. Koyu renkte bebek sahibi olan bireyler bebeklerinin burnuna ya da alnına hafifçe parmağını bastırıp çektiklerinde bölgede sarılık görülmesi bebeğin yeni doğan sarılığına yakalandığının belirtileri olabilmektedir.
Yeni Doğan Bebeklerde Sarılığını Yol Açtığı Sağlık Sorunları
Yeni doğan sarılığına yakalanan bebeklerde erken teşhis ve tedavi çok önemli olmaktadır. Özellikle Biluribin miktarının ciddi olduğu durumlarda erken tanı ve gerekli tedavi yapılmazsa bilirubin nörotoksik etkisi ile bebeklerde ölüme, sağırlığa, serebral palsi’ye, beyin hasarına ve uzun dönem nörolojik bozukluğa neden olmaktadır.
Yeni Doğan Bebeklerin Sarılık Olmasını Önlemek
Yeni doğan sarılığına bebeklerin yakalanmasını önlemek için ebeveynlerin doğumdan sonra ilk hafta kontrolleri çok sıkı tutması gerekmektedir. Bebeğin ilk haftalarda düzenli kontrollere gitmesi ve ailelerin bu noktada bilinçlendirilmesi bebeklerin sarılığa yakalanma oranlarının daha azalmasına katkıda bulunmaktadır.
Yeni doğan bebeklerde sarılık sıkça rastlanan bir olaydır. Sarılığa yakalanan bebeklerin birçoğunda var olan sarılık herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymadan geçmektedir. Ancak burada bebeklerin ilk haftalarda sürekli kontrol altında tutulması bebeklerin yakalandıkları sarılık hastalığının boyutları hakkında bilgi sahibi olmalarına ve buna karşı yapılması gerekenlerin bir an önce yapılmasına olanak sağlamaktadır.
Yeni doğan sarılığında görülen yüksek bilirubin seviyelerinin erken tanı ve tedavisinin yapılmadığı durumlarda bilirubin ensefalopatisinin (kernikterus) gelişmesi tüm çocuk hekimlerinin korktuğu durumlardan biri olmaktadır. Bu gibi vakalarda hemen müdahale edilmesi olası bebeklerde yaşanabilecek olumsuz durumların oluşmasına engel olabilmektedir.
Yeni Doğan Sarılığı Tedavisinde Kullanılan Yöntemler
Yeni doğan sarılığında tedavi için kullanılan üç yöntem bulunmaktadır. Bunlar fototerapi, kan değişimi ve farmakolojik ajanlardır. Bu tedavi yöntemleri bebeklerde var olan sarılık hastalığının derecelerine göre değişkenlik göstermektedir.
Düşük düzeyde devam eden yeni doğan sarılık hastalığında belirli bir tedaviye ihtiyaç bulunmamaktadır. Ancak bebeğin yaşı (gün olarak) ve ağırlığı göz önüne alınarak 15 mg/dl’nin üzerindeki oranlarda en sık uygulanan tedavi yöntemi ise ışık tedavi yani fototerapi olmaktadır. Bu tedavi yöntemi ile deride biriken bilirubin, uygulanan ışığın etkisiyle, suda eriyecek duruma dönüşür ve böbrekler vasıtasıyla idrar olarak vücuttan kolaylıkla atılmaktadır.
Yüksek düzeyde devam eden yeni doğan sarılık hastalığında kandaki bilirubin düzeyi aşırı miktarda arttığında ya da artma eğilimi gösterdiğinde bebeğin kanının tamamen değiştirilmesi şeklinde uygulanan tedavi yöntemi ise kan değişimidir.
Yeni doğan hastalığının tedavisinde kullanılan son yöntem olan farmakolojik ajanlar, bilirubi atılımını hızlandırıcı (enterohepatik dolaşımı azaltıcı) veya bilirubin oluşmasını engelleyici etki gösterebilmektedirler.